Vaak gestelde vragen

Delen op

De volgende paragrafen beantwoorden aan vragen die vaak aan analytici gesteld worden.

Wat is het verschil tussen een psychiater, een psycholoog, een psychotherapeut en een psychoanalyticus?

Een psychiater is een geneesheer die een specialisatie in de psychiatrie heeft verworven, toegespitst op kinderen en adolescenten of op volwassenen. Een psycholoog daarentegen heeft een master in de psychologie verworven na vijf jaar universitaire studie. Beiden hebben een universitaire titel die door de wet erkend is.

Psychotherapeuten en psychoanalytici zijn, in principe, psychiaters of psychologen, die na enkele jaren klinische praktijk, een postuniversitaire vorming hebben genoten in een instelling van hun keuze. Er bestaan verschillende soorten opleidingen die overeenstemmen met de verschillende scholen waar psychologen en psychiaters zich kunnen toe wenden: psychoanalytisch, systemisch, cognitief gedragsmatig enz… Er is een wetsontwerp in behandeling om precies te bepalen welke de vereiste grondvoorwaarden zijn om de titel van psychotherapeut te mogen voeren.

Wij denken dat van alle psychotherapeutische richtingen, de psychoanalytische benadering het meeste zorg heeft voor het intrapsychische.

De Belgische Vereniging voor Psychoanalyse is de enige Belgische organisatie voor psychoanalytische vorming die erkend is door de Internationale Psychoanalytische Associatie (I.P.A.). De opleidingscursus houdt in dat de toekomstige psychoanalyticus(a) zelf een lange persoonlijke psychoanalyse heeft gevolgd bij een psychoanalyticus die erkend is door deze Associatie. Ook heeft hij de klinische en theoretische lessen gevolgd die hem opgedragen zijn en zijn eerste psychoanalytische behandelingen uitgevoerd onder wekelijkse supervisie bij didactici van de B.V.P. (Belgische Vereniging voor Psychoanalyse).

Al de psychoanalytici die lid zijn van de Belgische Vereniging voor Psychoanalyse zijn gevormd overeenkomstig de opleidingscursus die erkend is door de I.P.A.

De psychoanalytici erkend door onze Vereniging zijn bekwaam om psychoanalyses uit te voeren en zijn tegelijk gevormd in de psychoanalytische psychotherapie.

Hoelang duurt een analyse? Hoeveel kost dat?

De duur van een psychoanalyse is moeilijk te voorzien. Het kan verschillende jaren duren. Alles hangt af van wat de persoon, die de analyse aanvraagt, verwacht. De tijd die nodig is voor een analysant om zich vertrouwd te voelen,

om zich te bevragen over hoe zijn gewone functioneren hem doet lijden en hem verhindert zich te ontplooien, is werkelijk, voor elke persoon, anders.

Wat een psychoanalyse of een psychoanalytische therapie zal kosten, zal afhangen van het akkoord dat vastgelegd wordt tussen de analyticus en zijn patiënt, en is afhankelijk van het aantal zittingen per week.

Zijn er psychoanalytici gespecialiseerd in de behandeling van bepaalde psychopathologieën?

De psychoanalytici zijn erop uit de psychische problematiek te bereiken die zich achter de symptomen van de patiënt verbergt: het is een dieptebehandeling.

Het doel van een psychoanalytische benadering is niet om zich te focussen op een symptoom in het bijzonder, maar veeleer om samen met de patiënt te proberen om de moeilijkheden die het symptoom heeft verwekt, te begrijpen. Het is duidelijk dat de psychoanalyticus ook oog zal hebben voor het symptoom, want het is vaak juist omwille van één of meer symptomen dat een persoon beslist om hulp te zoeken. Om het eenvoudig te stellen: de analyticus probeert de reden, die de patiënt er toe heeft gebracht hem te consulteren, in zijn psychische betekenis te verbreden en in zijn finaliteit te begrijpen.

Sommige psychoanalytici specialiseren zich in de behandeling van baby’s, kinderen en/of adolescenten en het daarmee samengaand werk met de familie. Er bestaan eveneens psychoanalytici die werken met paren of met groepen.

In welk geval is een analyse aan te raden?

Elke persoon die lijdt, elke persoon die geen oplossing vindt voor zijn problemen, elk persoon die geïnteresseerd is in zijn innerlijk leven en bereid is dit te onderzoeken met psychoanalytische methodes, kan een psychoanalytische behandeling overwegen.

Hij kan dan een psychoanalyticus van zijn keuze contacteren, hem ontmoeten voor voorbereidende gesprekken en met hem het adequate behandelingscontract vastleggen. Er zijn geen voorafgaande regels die de ene of de andere behandeling aanraden. De psychoanalyticus is gevormd om de aanvraag te evalueren en de therapeutische indicatie te stellen in functie van elke persoon, rekeninghoudend met zijn vraag.

Kan de psychoanalyticus nagaan welke behandeling past bij welke patiënt en hem oriënteren naar de juiste psy.?

Zijn er gevallen waar de psychoanalyse is af te raden?

De vorming van de psychoanalyticus laat hem toe, in de mate van het mogelijke, de behandelingswijzen te evalueren die de beste zullen zijn voor elke patiënt. Hij kan dit maar op correcte wijze doen na enkele voorafgaande gesprekken. Het behoort tot de verantwoordelijkheid van de psychoanalyticus de patiënt te verwittigen wanneer hij twijfelt of het gerechtvaardigd is om een behandeling te beginnen. Hij zal met de patiënt overleggen wat volgens hem de meest gepaste therapeutische benadering kan zijn om op de hulpvraag in te gaan.

De ethiek van de psychoanalyticus, onderliggend aan zijn vorming (supervisies, uitwisselingen met collega’s in de grootst mogelijke vertrouwelijkheid), staat garant voor het nadenken over de benadering die het meest geschikt zal zijn voor de persoon die consulteert.

Welke zijn de normale regels van de psychoanalyse? Welke zijn de plichten van de psychoanalyticus?

Elke analyticus moet de regels waarmee hij werkt definiëren en duidelijk kenbaar maken aan zijn patiënt, vóór de start van elke kuur. De patiënt van zijn kant, moet de regels aanvaard hebben. De regels betreffen het uurrooster, de betaling, de werkwijze en de ethische voorschriften die zullen gevolgd worden.

Voor een psychoanalyse op de sofa, bij een lid van de BVP, is een frequentie van drie zittingen per week een minimum vereiste. Het uurrooster wordt eens en voorgoed vastgelegd (data, uren, duur van de zittingen). Er zijn aanduidingen gegeven over het nemen van de vakantieperiodes en over de betaling van zittingen die men gemist heeft. De psychoanalyticus licht toe hoe men zal proberen te werken: het liggen op de divan en dat ‘spreken’ het exclusieve middel zal zijn. Van zijn kant zal de psychoanalyticus zich engageren om de ethische regels te respecteren en de noodzakelijke technieken aan te wenden om het goede verloop van de behandeling te bevorderen (beroepsgeheim, abstinentie van fysieke contacten tijdens de zitting en daarbuiten, geen sociale of familiale relaties in de buitenwereld met de patiënt, discretie over het eigen emotioneel en persoonlijk leven enz.).

De eigen professionele verantwoordelijkheid is op elk niveau geëngageerd om de veiligheid en het goed verloop van de behandeling te verzekeren.

Als men een psychoanalytische therapie op het oog heeft, eerder dan een psychoanalyse in de strikte betekenis van het woord, zal de psychoanalyticus met de patiënt het kader (het aantal zittingen, het ritme, het honorarium enz…) bespreken. De regels, één of meer keer per week (of nog anders volgens elk particulier geval) zullen even respectueus vastgelegd worden als bij een gewone analyse. Dezelfde ethische eisen zullen ook hier gelden.

De gespecialiseerde psychoanalyticus zal er, wanneer de patiënt een baby is, een kind, of een adolescent, vaak toe geneigd zijn om ook te werken met de ouders, om samen met hen na te denken over het therapeutisch kader dat het meest geschikt zal zijn voor de jonge patiënt, voor wie zij consulteren.

In sommige gevallen, wanneer het bijvoorbeeld baby’s betreft, kan het werk tot op het einde toe, doorgevoerd worden met het gezin. De psychoanalyticus en het gezin vinden dan samen een akkoord over de frequentie van de zittingen.

Veroorzaakt de psychoanalyse geen afhankelijkheid?

De psychoanalytische therapie of de psychoanalyse brengen op zichzelf geen afhankelijkheid met zich mee. Zij proberen in feite de afhankelijkheidsbehoefte van de patiënt om te buigen. Alle menselijke wezens dragen immers in zichzelf afhankelijkheidsbehoeften en iedereen heeft nood deze behoeften te bewerken zodat ze minder schadelijk zijn en het leven minder pijnlijk maken.

Het doel van een psychoanalytische behandeling is, onder andere, toegang krijgen tot een betere autonomie, minder onderworpen zijn aan de dwingende, soms tirannieke interne afhankelijkheden, en dit door het in de zitting volbrachte werk. De psychoanalytische therapie en de psychoanalyse zullen zich daar in het bijzonder op toeleggen.

Welk verhaal heeft men bij een geschil met zijn psychoanalyticus? Over welke garanties beschikt men?

De psychoanalytici die lid zijn van de Belgische Vereniging voor Psychoanalyse hebben allen dezelfde opleidingscursus gevolgd. Zij kregen allen de toelating hun beroep uit te oefenen door een college van didactici van de B.V.P. Bovendien zijn ze allemaal onderworpen aan de beslissingen van de ethische commissie van de Vereniging, die gemachtigd is geschillen te evalueren.

De vorming van de analytici is zeer streng en hun zorg om op de best mogelijke manier het aangegane engagement t.o.v. de patiënt na te komen is zeer belangrijk.

In de meerderheid van de gevallen, wanneer een patiënt geconfronteerd wordt met een conflictsituatie met zijn psychoanalyticus, zullen zij gezamenlijk het probleem proberen op te lossen binnen het kader van de behandeling. Het is echter altijd mogelijk de ethische commissie op te roepen indien de patiënt een onaanvaardbaar gedrag bij zijn psychoanalyticus vaststelt.

Hoe zijn psychoanalyticus kiezen?

Verschillende factoren kunnen de keuze van een psychoanalyticus bepalen wanneer men over geen bijzondere aanbeveling beschikt: of men een man dan wel een vrouw verkiest, of het al of niet gemakkelijk is de psychoanalyticus te bereiken e.a.

Men stelt vast dat vanaf het begin reeds onbewuste elementen aan het werk zijn wanneer men zijn keuze oriënteert. Dat is helemaal normaal en schaadt het latere werk niet.

Het kan nuttig zijn verschillende personen te ontmoeten om met hen voorbereidende gesprekken te hebben voor een definitieve keuze gemaakt wordt. Psychoanalytici zijn zulke werkwijze gewoon en begrijpen die dan ook goed.