News

COVID-19 is nog steeds onder ons !

27.09.2020

De gezondheidsmaatregelen blijven van kracht : regelmatig de handen wassen, een fysieke afstand houden en een masker dragen als dit niet mogelijk is, consultaties via videocall, telefoon,.. Deze maatregelen worden aangepast in functie van de situatie (behandelkader, opleiding, seminaries, supervisie,..) en de evolutie van de pandemie.
De conferentiezaal van het Huis van de Belgische Vereniging voor Psychoanalyse werd uitgerust om samen te komen ofwel door fysiek aanwezig te zijn ofwel via zoom op het scherm thuis. Inlichtingen omtrent de praktische modaliteiten en wijze van inschrijving bekomt men telkens via de organisatoren van de wetenschappelijke activiteit.

En savoir plus

Dixième édition de e-journal « Psychanalyse et culture politique contemporaine »

04.06.2020

Editorial    

Chantal Duchêne-González, 23 avril 2020
Voici le numéro 10 de Psychoanalysis.Todayconsacré à la psychanalyse et à la politique contemporaine. Cela nous a paru important d’aborder ce thème un siècle après que Freud, dansPsychologie des masses et analyse du moi, élargissait le champ de la psychanalyse au collectif et introduisait une clinique inconsciente du lien social. Plus

En savoir plus

Psychoanalytici teleconsulteren

14.04.2020

In deze periode van quarantaine, kan u een psychoanalyticus teleconsulteren.We stellen drie sessies voor via videoconferentie of telefoon volgens de mogelijkheden van de analyticus. Het honorarium zal aangepast worden aan uw financiële situatie en mag op geen enkele manier een hinderpaal vormen voor contactname.

Hieronder vindt U de lijst van praktijk voerende leden die consulteren op afstand:

Kristel Bleyen (3078)                                        0496 39 15 63

Dr Christine Franckx (2020)                           0474 130 847

Dr Marc Hebbrecht (3700)                              011 69 06 11

Martine Lambrechts (3020)                            0491 31 65 93

Dr Grete Waelbers (2547)                                03 455 81 21

En savoir plus

Overlijden van Dr. Jean TREBITSCH

08.03.2020

C’est avec une grande tristesse que nous avons appris le décès de notre collègue Jean TREBITSCH. Le Dr Jean Trebitsch nous a quitté le 12 février dernier à l’âge de 80 ans.

Nous pensons chaleureusement à sa famille, son entourage et tous ceux qui l’ont connu en tant que collègue, analysant, … et à qui nous présentons nos sincères condoléances.

Nous ne manquerons pas de lui rendre hommage, dès que possible sur ce site, avec plus de précisions sur son parcours à nos côtés.

En savoir plus

Ontmoeting met Michèle VAN LYSEBETH – LEDENT

En savoir plus

DSM in vraag gesteld! Een lichtflits aan de sombere hemel van de Geestelijke Gezondheid in België!

07.03.2020

DSM in vraag gesteld!

Een lichtflits aan de sombere hemel van de Geestelijke Gezondheid in België!

Belgische Vereniging van Psychoanalyse (BVP) is opgetogen met de invraagstelling door de Hoge Raad van Gezondheid (HRG) van het gebruik van DSM en CIM als referentie-instrumenten voor diagnose en behandeling van psychisch lijden.

 

Deze “classificatie”-instrumenten, zo zegt de HRG [i]ons, “laten niet toe de symptomen goed te begrijpen, evenmin geven ze een aanwijzing omtrent de behoeften van behandeling of de prognose”, en zo voegt ze eraan toe, dat “het nuttiger is van de combinatie van factoren die aan de basis liggen van de symptomen te begrijpen dan een categorie te bepalen.

 

Hiermee erkent de HGR opnieuw het unieke van het psychische lijden bij elk individu, bij elke patiënt, als de essentiële bezorgdheid van alle hulpverleners werkzaam in het veld van de ggz. Het belang van de betekenis van de symptomen en het mogelijke impact van de omgeving nemen zo terug een centrale plaats in. Deze stellingname kunnen we alleen maar toejuichen.

 

Instrumenten zoals de DSM werden lange tijd gebruikt in de hoop van de geestelijke aandoeningen een wetenschappelijk conforme plaats te geven naast andere aandoeningen en zodoende een evenwaardig en financieel haalbaar middelenbeleid mogelijk te maken voor de noodzakelijke zorgbehoeften van het psychische lijden.

We kennen ondertussen de nadelige gevolgen van het gebruik van de DSM op de praktijk in het veld van de ggz.

Met de beslissing van de HGR om dit gebruik in vraag te stellen, komen we terug bij de noodzaak uit om het menselijke lijden eerder vanuit zijn complexiteit te benaderen en een meer geïndividualiseerde benadering voorop te stellen in plaats van een protocollaire.

 

Inderdaad veronderstelt de begeleiding van psychisch lijden een zorgzame aanpak waarbij een kader van vrij spreken zonder angst voor beoordeling een noodzakelijke voorwaarde is. Ook voor de hulpverlener geldt dat hij zich voldoende vrij en innerlijk beschikbaar moet voelen om aandachtig naar elk geestelijk lijden te luisteren, daarbij gesterkt door een degelijke theoretische vorming.

De psychoanalytische opleiding die de BVP organiseert is precies om deze redenen gestoeld op beide voorwaarden.

 

We moeten ons blijven inzetten voor de verdediging van een behandelruimte die het individuele denken van elke patiënt blijft mogelijk maken. Het huidige zorgsysteem In België is nog sterk gekleurd door deze ondertussen voorbijgestreefde visie, waar de nadruk op de protocollaire benadering de patiënten en hun reële behoeften naar het tweede plan dreigt te verschuiven. Bovendien worden hulpverleners voor een ethisch dilemma geplaatst waarbij ze hun tijd moeten verdelen tussen de administratieve opdrachten die van hen gevraagd worden en de professionele kerntaak van goede zorg voor hun patiënten.

De lobby’s die een psychologie en psychiatrie volgens deze verouderde beleidsvisie voorstaan zullen wellicht reageren, maar de stellingname van de HGR is alvast een heldere lichtflits, een mooie aanmoediging, aan de nog sombere hemel.

Bijkomende informatie :

 

  • Perscommuniqué FOD : https://www.health.belgium.be/sites/default/files/uploads/fields/fpshealth_theme_file/20191021_hgr-9360_dsm_pb_vweb.pdf
  • Adviesdocument FOD over gebruik van DSM : https://www.health.belgium.be/sites/default/files/uploads/fields/fpshealth_theme_file/hgr_9360_dsm5.pdf
  • Le CSS organise une journée d’échanges sur ce sujet le jeudi 5 mars 2020 :

Renseignements sur leur site

https://www.health.belgium.be/nl/inschrijvingen-studiedag

 

En savoir plus

Eros op de scène

16.02.2020

Afgelopen herfst organiseerde de Belgische Vereniging voor Psychoanalyse haar reeds zevende openstudiedag. Na auteurs als Bion, Winnicott en Green, viel deze keer de eer te beurt aan het oeuvre van Joyce Mc Dougall (1920-2011), psychoanalytica en titularis van de Société Psychanalytique de Paris. Het rijk gevuld programma – met in de voormiddag 4 bijdrages van 4 vrouwen en in de namiddag een waaier van ateliers die elk verschillende concepten vanuit het werk van Mc Dougall verder verdiepen – en een thema dat velen onder ons warm doet lopen, bracht veel volk op de been, allemaal vroeg uit de veren geschud, en vanuit verschillende windhoeken richting auditorium van Kortenberg gedreven.

De voorzitster van de Vereniging, Christine Franckx, opent de dag met een korte schets van het eigene van werk van Mc Dougall en legt enkele klemtonen die ons onmiddellijk in contact laten komen met het levendige en frisse karakter van deze stoutmoedige analytica. Mc Dougall is een vrouw met lef die zich niet liet opsluiten in een theoretisch kader en met haar geweldige intelligentie en open vizier een geheel eigen klinische methode ontwikkelde. Accenten als vlottende aandacht, en het open en met vertrouwen tegemoet treden van de psyche wekken mijn nieuwsgierigheid, alsook het belang van het intieme theater van de analyticus zelf. “Elke analyse is een avonturentocht” volgens Mc Dougall, zoals ook deze studiedag er één belooft te worden.

In de eerste bijdrage trekt Francoise Labbé (kinderpsychiater) ons onmiddellijk mee in de duistere en wervelende onderwereld van een kuur met psychotische jongen. Sammy is 9,5 toen hij door Mc Dougall gedurende 10 maanden behandeld werd in een analyse van 5 keer per week. Het verslag van de behandeling van Sammy is de eerstvolgende beschreven casus van een kinderanalyse na Kleine Hans en kent een complexe redactionele geschiedenis in de historische jaren 50 waarbij Mc Dougall Londen met Melanie Klein en Anna Freud achter zich laat en verruilt voor een opleiding bij de SPP in Parijs ten tijden van de splitsing van Lacan. Deze lezing laat ons meedeinen op de woeste golven van pregenitale driften en hun voorstellingen. Ze illustreert mooi hoe Mc Dougall met haar creatieve vrijheid (met nieuwe woorden als “steengevoel” voor depressie) en emotionele betrokkenheid enerzijds, en haar strenge positie van abstinentie anderzijds zich begeeft in de “oersoep” van primitieve, vernietigende angsten en verslindende moeders en hoe ze deze tracht te verbinden. Hoe ze zich erdoor uit evenwicht laat brengen, het jongetje het moederlijk lichaam laat exploreren en denken, en zo de terreur bij het kind weet te verlichten.

Arlette Lecoq (psychiater) focust tijdens haar lezing “Kreten in Stilte” op de kliniek van de psychosomatiek. Het is een kliniek waarin we stuiten op de uiterste grens van wat analyseerbaar is voor het subject. Als analytici worden we hier immers geconfronteerd met afwezigheid van associaties, onvermogen te representeren, met leegte, bevroren affect. Met de theorie van de archaïsche hysterie brengt Mc Dougall ons in contact met de kern van het primitieve drama van de binnenwereld van deze patiënten. Lecoq exploreert en verheldert het denken van Mc Dougall in een uiterst klare en systematische uiteenzetting en aan de hand van een eigen casus onderlijnt ze ondermeer het belang van het opbouwen van droombeelden –de moederlijke rêverie van Bion – waarin de primitieve communicatie die nog geen toegang heeft tot de taal, via de weg van tekens en gedrag ervaren kan worden in de analyse. Zeer boeiend vind ik ook beter te verstaan hoe achter een bevroren affect een conflict van diepe angst voor pulsionele verbinding kan schuilgaan. Daarnaast wordt ook ingegaan op hoe de doodsdrift ingezet wordt ter bescherming van het fundamenteel fantasme “liefde leidt tot de dood” en op de notie “één lichaam voor twee” met de terreur van het anders zijn. In deze lezing krijgen kreten van stilte een nieuwe weerklank en kunnen bevroren affecten langzaam ontdooien.

In tijden van gender, transgender en belangstelling voor het lichaam waagt Trui Missine (psycholoog) zich aan het centrale concept “psychische bisexualiteit” en laat in een poëtische uiteenzetting, laverend tussen beschouwing en vertelling, veel vragen en beelden de revue passeren die tasten naar de (on)mogelijkheden om zich te identificeren met de primair mannelijke en vrouwelijke complexiteit om te kunnen gebruik maken van de creativiteit van de bisexualiteit. Vanuit haar jarenlange ervaring met kinderen en kunstenaars ontwikkelde Mc Dougall de notie “neosexualiteit” waarin perverse constructies als artistieke, singuliere creaties opgevoerd worden, en niet als perverse pathologie. Neosexualiteiten kunnen soms verslavende, wanhopige pogingen van het kind zijn om zichzelf te genezen, zoals het erotisch bezweren van een angst om te vallen. Het op die manier beluisteren van de noodkreten van het kind dat ooit het zwijgen opgelegd werd, kan gaten dichten in een subjectief weefsel van sexuele identiteit. Missine houdt enigszins ook een pleidooi om in het analytisch werk te durven in contact te treden met het lelijke, ongewone van de analysant en om niet onze normen maar het lijden van de analysant als leidraad te blijven zien.

In een laatste voormiddag lezing neemt Blandine Faoro-Kreit ons mee in de wereld van ‘de verslaving’. Mc Dougall introduceerde het woord destijds in Frankrijk.  Ze beschouwde addictieve gedragingen als pogingen tot zelfgenezing en zelfoplossing, wanneer een kind door een falende moeder-kind relatie geen zorgend en betrouwbaar moeder object heeft geïnternaliseerd met een falende buffering tegen excitaties als gevolg. Faoro-Kreit opent een denkruimte voor de kliniek van deze pathologie waarvoor we soms terug deinzen omwille van het soms verstikkende en doodse karakter waarin we ons machteloos voelen. Ze legt uit hoe addictieve oplossingen kunnen dienen om neurotische angsten te vermijden, maar eveneens om te ontsnappen aan psychotische angsten of om een beschadigd narcistisch imago te recuperen. Het is een rookgordijn tegen de totaliteit van de affectieve ervaring, of ook “de kleurenblinden van het affect”. Dit veronderstelt volgens Faoro-Kreit een specifiek luisteren in de kliniek met aandacht voor de archaïsche tegenoverdracht waarbij subliminale projecties de analyticus op een primitieve wijze infiltreren en het verstikte affect hoorbaar wordt.

De goede kwaliteit van deze plenaire lezingen geeft ons op de middag reeds een voldaan gevoel en nodigde nadien ook uit tot vruchtbare discussies en associaties in de verschillende ateliers. Ook deze erg rijke en verzorgde studiedag zag eros als een levendige, unieke creativiteit en wist ze goed te benutten. Mc Dougall krijgt postuum de aandacht haar waardig.

 

Kristel Bleyen

 

En savoir plus

CPLF-congres 2019 Jeruzalem: Trauma, psychic space, genocide.

28.11.2019

Het volgende CPLF-congres gaat door te Jeruzalem van 21 tot 24 mei 2020 met als onderwerp Trauma, psychic space, genocide

Zoals steeds wordt het congres opgebouwd rond twee klinisch-theoretische papers, ditmaal door Eva Weill (Parijse Psychoanalytische Vereniging) en Viviane Chetrit-Vatine met Michel Granek (Israëlische Psychoanalytische Vereniging). Daarnaast zijn er verschillende eminente sprekers uit andere disciplines, oa. film, literatuur, Weissman Institute, geschiedenis en diplomatie, uitgenodigd om de evolutie van de psychoanalytische theorie in de context van Israël te bespreken.

 Gelieve in bijlage registratieformulier, programma, voorstelling van het congres, praktische en culturele informatie te vinden.

I would like to draw the attention to a fact  : A SIMULTANEOUS TRANSLATION will take place throughout the Congress in the THREE LANGAGES: FRENCH, HEBREW, ENGLISH.

We will receive several guests who are not psychoanalysts and we will organize two forums to debate about the particularities of the practice and the developpement of the theory of psychoanalisis in the context of Israël.

– Daniel Zajfman, Weissman Institute director

 Christina Von Braun, Professor of Cultural Studies, Filmmaker

– Rav Daniel Epstein, Ph.D., writer, Professor Tel Aviv Institute of Psychoanalysis, Matan College of Jerusalem.

– Amos Gitaï, filmmaker director

– Avraham B. Yehoshua, Novelist, Professor of Comparative Literature

– Elie Barnavi, Historian, Diplomat, Scientific Advisor to the Museum of Europe

 

En savoir plus

A propos du rapport du KCE sur « l’organisation des soins de santé mentale pour les adultes en Belgique »

26.10.2019

A propos du rapport du KCE sur « l’organisation des soins de santé mentale pour les adultes en Belgique » octobre 2019

Les professionnels du soin en santé mentale avaient été invités par le Centre fédéral d’expertise des soins de santé (KCE) à participer à une enquête en ligne début 2019. Le format rendait difficile voire impossible la réponse à des questions complexes. C’est pourquoi un petit groupe de psychanalystes a rencontré à la Maison de la SBP Patriek Mistiaen, le chercheur principal chargé de l’enquête, pour une discussion plus nuancée autour des thèmes proposés.

Nos interrogations concernant cette enquête se retrouvent dans les conclusions et dans certaines des recommandations du rapport. Celui-ci ne prend pas position sur les contenus et les formes que peut prendre le soin psychique. Il met en avant le manque de données précises et fiables sur les besoins en santé mentale ainsi que sur les possibilités de soin accessibles à la population.

La question de l’enregistrement de données épidémiologiques est ouverte, c’est une préoccupation constante des services de soin en santé mentale et elle nécessite aussi une mise au travail de la SBP si nous voulons que les soins psychanalytiques restent accessibles aux patients en institution comme en privé. La confidentialité est au cœur de nos préoccupations, l’utilisation de moyens numériques comme e-health met à mal l’éthique de notre travail et peut entraver les processus thérapeutiques pour nos patients. Comment garder la possibilité de travailler et développer la psychanalyse dans ce contexte sociétal qui favorise la souffrance psychique et qui rend cette pensée si nécessaire ?
Il est intéressant que ce rapport pointe la nécessité de continuité de soins, de temps de concertation, de nécessité de prendre en compte aussi le versant social sans trop formaliser une organisation rigide pour les soins en santé mentale. Mais en parcourant la liste des recommandations, c’est encore et toujours la nécessité du financement de ces soins qui est renvoyé aux décideurs politiques.

Pour en savoir plus allez sur la page https://kce.fgov.be/fr/organisation-des-soins-de-sant%C3%A9-mentale-pour-les-adultes-en-belgique

En savoir plus

Overlijden van Guy Waterplas

04.04.2019

Monsieur le Docteur Guy Waterplas

(9 octobre 1948 – 1er avril 2019)

Met droefheid in het hart, kondigen we het vroegtijdige verlies aan van een kostbare vriend, een trouwe collega van de Nederlandstalige groep te Kortenberg. Guy was psychiater, toegewijd aan de psychoanalyse en het Tijdschrift voor Psychoanalyse, wat hij gedurende vele jaren ondersteund heeft. Na een ernstige ziekte van korte duur, is hij overleden op 1 april 2019, hij was 70 jaar. We zullen hem erg missen.

En savoir plus