Les phénomènes de groupe en institution

Jacqueline Janssens, Michel Croisant

1999-04-01

Articles papier

Résumé

Les auteurs tentent de rendre compte d’une clinique psychanalytique spécifique (pratiquée depuis une décennie dans le cadre du Département Formation du Service de Santé Mentale de l’ULB) en réponse à des demandes de supervision de groupes constitués et d’équipes de soin.

Les auteurs mettent l’accent sur la construction d’un dispositif de travail qui permette que soient pris en compte à la fois le cas clinique amené à la discussion (la pratique professionnelle avec des patients ou utilisateurs), la situation de formation en groupe avec des intervenants extérieurs (l’ici et maintenant de la supervision avec le transfert sur les animateurs) ainsi que la dynamique institutionnelle.

Les phénomènes de groupe en Institution sont donc appréhendés sous l’angle de l’entrave au soin apporté aux patients ou utilisateurs et de la souffrance ainsi générée au sein de l’équipe des soignants, à l’origine de leur projet de formation.

Samenvatting

De auteurs poneren de stelling dat er een specifieke psychoanalytische klinische praktijk gevoerd wordt binnen het kader van het departement Opleiding van de Dienst voor Geestesgezondheid van de Université Libre de Bruxelles en dit al tien jaar lang. Ze kwam er als antwoord op vragen tot supervisie vanwege functionerende groepen en van teams werkzaam in de welzijnszorg.

Daarbij kwam het accent te liggen op het creëren van een werkapparaat dat zich onder meer richtte op het klinisch geval dat ter discussie aangeboden werd. Dit was afkomstig uit de professionele praktijk met patiënten of van diegenen die om één of andere reden op de Dienst beroep deden.

Verder houdt men zich ook bezig met opleiding binnen groepsverband waarbij men beroep doet op externe medewerkers en men aandacht schenkt aan het hier en nu van de supervisie wat de overdracht op de groepsleider betreft. Tenslotte wordt ook rekening gehouden met de dynamiek van de instelling.

De groepsverschijnselen die zich in de instelling afspelen worden uit bepaalde gezichtshoeken bekeken : de mogelijke hinder die de zorg, verstrekt aan de patiënten of aan hen die op de Dienst een beroep doen, zou kunnen ondervinden en verder ook het eventuele leed dat aan het team van welzijnswerkers zou kunnen berokkend worden en dat mogelijk aan de basis ligt van hun eigen opleidingsproject.

Summary

The authors consider a particular psychoanalytic practice used, for ten years, in the training department of the Mental Health Service at the U.L.B., in response to requests for supervision groups.

The authors emphasise the aim of the groups which take into consideration, at the same time, the case to be discussed (professional practice with patients and users), the training aspect of the group using outside consultants as facilitators (the here and now of the supervision with the transference relations to the facilitators), and the institutional dynamic.

Groups in institution are, therefore, understood from the perspective of the care given to the patients or users and the suffering generated in the caring team at the beginning of their training course.